Tại sao nên dùng phần mềm nguồn mở?

Sự kiện HeartBleed xảy ra vào ngày 07/04/2014 gây ra bất an lo lắng cho nhiều người, nhất là những người hay thực hiện giao dịch trực tuyến với những tổ chức tài chính như chứng khoán hay ngân hàng. Lỗ hổng heartbleed liên quan tới OpenSSL, OpenSSL là thư viện mã nguồn mở cung cấp các tiện ích liên quan đến bảo mật đường truyền. Câu hỏi được đặt ra là có nên dùng phần mềm nguồn mở nữa hay không? đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng. Theo suy nghĩ của tôi, chúng ta càng nên dùng phần mềm nguồn mở vì những lý do sau đây:

1. Phần mềm nguồn mở miễn phí.
2. Làm chủ hoàn toàn công nghệ, có thể tự do chỉnh sửa mã nguồn theo nhu cầu của mình.
3. Xét hai phần mềm thương mại và phần mềm nguồn mở có tính năng tương đương trên ba khía cạnh phát hiện lỗi, xử lý lỗi và làm chủ công nghệ

• Theo logic thông thường, nếu tính năng tương đương thì phần mềm nguồn mở có lẽ sẽ được nhiều người dùng hơn do tiết kiệm chi phí và làm chủ được công nghệ, cộng đồng người sử dụng nhiều hơn thì xác suất phát hiện lỗi phần mềm cao hơn so với phần mềm thương mại. Cần có số liệu dẫn chứng mới thuyết phục nhưng kể cả cái logic trên của tôi là sai, tức là dù tình năng tương đương nhau mà người dùng vẫn thích dùng phần mềm thương mại hơn, chuyển sang khía cạnh xử lý lỗi để phân tích tiếp tại sao vẫn nên dùng phần mềm nguồn mở.
• Khi phát hiện ra lỗi rồi thì khả năng chữa lỗi đối với phần mềm nguồn mở tốt hơn do bản chất của nó là mở nên sẽ có cả "xã hội mở" tập trung vào xử lý, trong khi phần mềm thương mại chỉ do số lượng nhỏ các chuyên gia của chính đơn vị xây dựng nên nó chữa lỗi. Có thể có ngoại lệ ở đây là đội ngũ phát triển của công ty thương mại "thiện chiến" hơn đội nguồn mở nên việc xử lý lỗi là tốt hơn và nhanh hơn. Lúc đó cần xét tiếp đến yếu tố thứ ba, làm chủ công nghệ, để quyết định có nên dùng phần mềm nguồn mở hay không.
• Phần mềm thương mại chưa chắc đã an toàn hơn phần mềm nguồn mở. Vì với phần mềm thương mại, chúng ta chỉ được giao một hộp đen, không biết bên trong nó hoạt động thế nào. Việc dùng phần mềm thương mại chủ yếu xuất phát từ lòng tin, chữ tín đối với nhà cung cấp. Nhưng nếu lòng tin này bị lợi dụng, nhà cung cấp hoàn toàn có thể thu thập, xâm nhập hệ thống của chúng ta mà chúng ta không hề biết. Trong khi đó, với phần mềm nguồn mở, do mã nguồn được công khai cho toàn xã hội, đồng nghĩa với việc nó bị giám sát bởi rất nhiều nhà phát triển, rất nhiều người sử dụng nên khả năng cài cắm mã độc vào rất khó xảy ra, mà nếu cố tình cài cắm vào thì cũng rất dễ bị phát hiện.

Trên đây chỉ là vài suy nghĩ của tôi về vấn đề tại sao nên dùng phần mềm nguồn mở. Tuy nhiên trong thực tế, ngoài giả định về chức năng tương đương, cần xem xét thêm các yếu tố khác liên quan đến chất lượng và hiệu quả như tốc độc, giao diện...Do vậy, quyết định dùng loại phần mềm nào, tùy nhu cầu, tùy từng bài toán cụ thể, tùy theo chiến lược phát triển hệ thống thông tin sẽ có những phương án hợp lý.